Prelegenci MFB 2016

dr Marcin Roszkowski

Adiunkt w Zakładzie Systemów Informacyjnych, Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych (Uniwersytet Warszawski). Zastępca redaktora naczelnego w czasopiśmie Zagadnienia Informacji Naukowej. Zainteresowania badawcze: organizacja i reprezentacja wiedzy, ontologie bibliograficzne, modelowanie konceptualne, Linked Data. Prywatnie - miłośnik kotów, wolontariusz w Fundacji Miasto Kotów.

"A Imię jego będzie czterdzieści i cztery - rola kartotek haseł wzorcowych w Sieci Semantycznej"

Kartoteka haseł wzorcowych (khw) jest jednym z kluczowych narzędzi zapewniania wysokiego poziomu spójności procesu katalogowania zbiorów bibliotecznych. Z drugiej strony, jej prawidłowe funkcjonowanie w zintegrowanym systemie bibliotecznym korzystnie wpływa na efektywność wyszukiwania informacji przez użytkowników. Podstawowym zadaniem khw jest jednoznaczna identyfikacja osób, instytucji czy pojęć związanych z opisywanym dokumentem i zapewnienie form językowych do ich reprezentacji i wykorzystania podczas katalogowania i wyszukiwania informacji. Narzędzia te są rozwijane w środowisku bibliotekarskim od wielu lat, jednak dotychczas funkcjonowały w wielu wypadkach wyłącznie w otoczeniu katalogu bibliotecznego. Potencjał tej klasy narzędzi został dostrzeżony w środowisku skupionym wokół idei tzw. Sieci Semantycznej. Jej kluczowym założeniem jest nałożenie na dotychczasową sieć dodatkowej warstwy reprezentacji wiedzy, która będzie "zrozumiała" dla aplikacji sieciowych realizujących cele systemów informacyjnych. W kontekście bibliotecznych khw podkreśla się spójność i stabilność oraz gotowość do adaptacji w środowisku sieciowym. Ten proces dostosowywania khw polega m.in. na zmianie formatu zapisu danych z MARC 21 i jemu pochodnych do standardów reprezentacji wiedzy przyjętych w środowisku sieciowym. Celem referatu jest wskazanie zmian, jakie zachodzą w khw na skutek ewolucji zasad katalogowania oraz zmian, jakie powoduje dążenie do zaistnienia tych narzędzi w środowisku sieciowym. Zostaną przedstawione sposoby realizacji potencjału tej klasy narzędzi na potrzeby sieciowych systemów informacyjnych.
 

dr hab. Marek Nahotko

Adiunkt z dr hab. w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Doktorat w Uniwersytecie Wrocławskim, habilitacja w Uniwersytecie Warszawskim. Specjalista w zakresie informacji naukowej, bibliotekarz dyplomowany. Specjalizuje się w zagadnieniach metadanych dokumentów elektronicznych i publikowania elektronicznego. Jest autorem książek Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym (Warszawa, 2010), Naukowe czasopisma elektroniczne (Warszawa, 2007), Opis dokumentów elektronicznych. Teoretyczny model i możliwości jego aplikacji (Kraków 2006), Metadane : sposób na uporządkowanie Internetu. (Kraków, 2004) oraz licznych artykułów publikowanych m.in. na łamach "Przeglądu Bibliotecznego", "Zagadnień Informacji Naukowej" oraz "Biuletynu EBIB".

"Współdziałanie metadanych dla integracji informacji na poziomie globalnym"

Biblioteki utraciły swój dawny monopol na tworzenie metadanych. Obecnie w Sieci funkcjonuje wiele niebibliotecznych serwisów, których praca opiera się na zasobach metadanych, czasem powstających na drodze scalania (agregacji) zasobów największych bibliotek. W tak heterogenicznym środowisku zasadniczego znaczenia nabiera rozwiązanie problemu współdziałania systemów na wszystkich poziomach, w tym na poziomie metadanych. Współdziałanie (interoperacyjność) metadanych, definiowane jako zdolność dwóch lub więcej systemów lub ich części pracujących na różnym sprzęcie i oprogramowaniu, o różnych strukturach danych i interfejsach, do wymiany danych z minimalną utratą treści i funkcjonalności (NISO), osiągane może być różnymi sposobami, w zależności miedzy innymi od tego, czy proces ten jest zaplanowany przed tworzeniem metadanych, czy dotyczy zasobów już powstałych w różnych systemach i formatach. Sposoby te zostaną omówione podczas wystąpienia. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na nowe możliwości, ale i potrzeby współdziałania metadanych wynikające z globalizacji tworzenia i udostępniania metadanych w tzw. chmurze danych (Linked Data). Przedstawiona zostanie rola bibliotek w tym zakresie ze szczególnym uwzględnieniem przydatności istniejących i nowych systemów organizacji wiedzy (SOW).
 

dr Krzysztof Tomanek

Pracuje w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współtwórca CAQDAS TM Lab. Specjalizuje się w zakresie: zastosowań technik Text Mining, metodach wizualizacji danych, rozwoju strategii analitycznych w ramach mixed methods. Opracował metodę klasyfikacji wypowiedzi pisanych w oparciu o rozpoznanie ontologii, pragmatyki i sentymentu analizowanej treści. Na co dzień stosuje różnorodne narzędzia CAQQDAS pozwalające na modelowanie, analizę i wizualizację danych jakościowych i ilościowych.

O. Janusz Kaczmarek

Absolwent informatyki na Politechnice Poznańskiej; studiował teologię w Kolegium Filozoficzno-Teologicznym oo. Dominikanów oraz filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim; odbył podyplomowe studia z bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim; w latach 2010-2012 był dyrektorem biblioteki Kolegium Filozoficzno-Teologicznego oo. Dominikanów w Krakowie, gdzie obecnie odpowiada za katalogowanie, katalog elektroniczny i prace digitalizacyjne; pomysłodawca i współorganizator wspólnego katalogu bibliotek kościelnych FIDES; współautor kilkunastu migracji katalogów bibliotecznych do systemu Koha (entuzjasta NUKAT jako narzędzia porządkowania i ujednolicania danych bibiograficznych)

"Big Data i link analysis – pułapki w łączeniu danych oraz możliwości eksploracji i wizualizacji."

Dane, metadane oraz struktury opisu zbiorów bibliotecznych definiowane przez biblioteki bardzo często opierają się na autorskich metodach standaryzacji. Taka wolność w zakresie opisu prowadzi do wielu pułapek towarzyszących projektom mających na celu integrację danych z wielu jednostek w jeden zunifikowany zbiór. W związku z tym pojawia się potrzeba uważnej diagnostyki danych oraz budowy półautomatycznych i automatycznych metod scalanie zbiorów bibliotecznych. W efekcie tej pracy możliwe stają się zaawansowane analizy, eksploracje i wizualizacje prowadzące do budowy opowieści sięgających do wielu źródeł, w których składowane są dane.
Podczas wystąpienia opisane zostaną typowe, ale też te rzadko spotykane problemy związane z łączeniem danych. Zaprezentowane zostaną efekty łączenia metadanych w postaci interaktywnych wizualizacji użytecznych dla pracowników bibliotek, użytkowników zbiorów bibliotecznych w rozpoznawaniu powiązań między danymi i budowaniu opowieści, dla których dane są podstawą (storytelling).